المواضيع الأخيرة
بحـث
دخول
أبريل 2024
الإثنين | الثلاثاء | الأربعاء | الخميس | الجمعة | السبت | الأحد |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 |
ئایا كڕین و فرۆشتنی كاڵا به قیست و زیاده وهرگرتن لهگهڵی دروسته؟
صفحة 1 من اصل 1
ئایا كڕین و فرۆشتنی كاڵا به قیست و زیاده وهرگرتن لهگهڵی دروسته؟
ئایا كڕین و فرۆشتنی كاڵا به قیست و زیاده وهرگرتن لهگهڵی دروسته؟
ئا/
حهمزه بهرزنجی
یهكێك لهو جۆره مامهڵانهی ئهمرۆ له ناو موسڵماناندا زۆر بووهو
كهسانێكی زۆر به لایانهوه ئاسایییهو به دروستی دهزانن بریتییه له
كڕین و فرۆشتن به قیست و زیاده خستنه سهری, وه زۆر جار له لایهن
ههندێك به ناو زانای سهردهمییهوه!! فهتوای دروستی بۆ دراوهو
ههندێك سایت و رۆژنامهش بۆیان بڵاوكردنهوه.. زۆرێك لهو كهسانهشی
ئهم مامهڵهیه دهكهن فتوای ئهو زانایانهیان كردۆته بهڵگه لهسهر
دروستێتی ئهم مامهڵهیه, جا پێم خۆش بوو بۆ گهیاندنی ئهم ئهمانهته
پوچهڵی ئهو فتوایه روون بكهمهوه بۆ موسڵمانانی خۆشهویست له
بازرگان و كڕیارو فرۆشیار, تا نهكهونه ناو ئهم جۆره مامهڵه
حهرامهوهو
به فتواو قسهی بێ بنهمای هیچ كهسێكیش ههڵنهخهڵهتێن, وه ووریابن
خۆیان تووشی پارووی حهرام و مامهڵهی ریبایی نهكهن چونكه بریتییه له
ئیعلان كردنی جهنگ لهگهڵ خوای گهورهو خواردنی تهنها یهك درههمی
ئهگهر به زانینهوه بیخوات تاوانی زیاتره له سی و شهش زینا.!!, وه
ریباش حهفتاو سێ بهشه, ئاسانهكهیان وهك ئهوه وایه مرۆڤ دایكی خۆی
ماره بكات....پهنا دهگرین به خوا.....:
عن أبي هريرة (رضي الله عنه) عن رسول
الله(صلى الله عليه وسلم): ((أنه نهى عن بيعتين في بيعة)). حسن أخرجه
الترمذي (1231) والنسائي(7/295-296) وأحمد(2/432و475و503) وابن
الجارود(600) وابن حبان(4973) والبيهقي(5/343) والبغوي(2111) قال سليم بن
عيد الهلالي: اسناده حسن من أجل محمد بن عمرو فهو صدوق وباقي رجاله ثقات.
واته: پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نههی كردووه له دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا.
وفي رواية: (( من باع بيعتين فله أوكسهما أو
الربا)). حسن, أخرجه أبوداود(3461) والحاكم(2/45) وابن حبان(4974)
والبيهقي(5/343) وابن ابي شيبة(6/420) بأسناد الذي قبله.
واته: ههركهسێك دوو نرخ و فرۆشتنی دانا لهیهك كاڵادا, ئهوه یان
ئهوهتا دهبێت بیفرۆشێت به نرخه كهمهكهیان یان مامهڵهكهی ریباو
سووه.
عن عبدالله بن عمرو بن العاص (رضي الله
عنهما): ((أن رسول الله(صلى الله عليه وسلم) نهى عن بيع وسلف وعن بيعتين في
صفقة واحدة, وعن بيع ما ليس عندك)). حسن, أخرجه أحمد(2/174و205)
والبيهقي(5/343) من طريق عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده. قلت: هو اسناد حسن.
پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نههی كردووه له فرۆشتن و قهرز(
وهك ئهوی بڵێ ئهم خانووهت پێ دهفرۆشم به سهد دینار بهو مهرجهی
ههتا ئهوهنده ئهوهنده پارهم بدهیتێ به قهرز), وه دوو فرۆشتن
لهیهك كڕین و فرۆشتندا, وه له فرۆشتنی شتێك كه له لات نهبێت و له
ژێر دهستهڵاتی خۆتدا نهبێت.
عبدالله ى كورِى مسعود (رضي الله عنه) فهرمویهتی: (الصفقتان في صفقة رباً). صحيح موقوفاً, أخرجه عبدالرزاق(14636) وابن أبي شيبة.
واته: دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا ریبایه.
تێگهیشتن لهم باسه:
1-راڤهی (بيعتين في بيعة) بهو
مانایه هاتووه: كه بۆ نمونه پیاوێك به كهسێكی تر بڵێ : ئهگهر به
حازر پێت بفرۆشم بهوهندهو ئهگهر به قست و تا كاتێكی دیاری كراویش بێت
به ئهوهنده, كه ئهم جۆره راڤه كردنهش به ثابتی هاتووه له:
أ-سماكی كوڕی حهرب كه فهرموودهكهی ریوایهت كردووه له عبدالرحمنی
كوری عبداللهی كوری مهسعودهوه, ئهمهش له ریوایهتهكهی
ئهحمهد(1/198)و ابن ابی شیبه(6/119)دا هاتووه.
ب- له عبدالوهابی كوری عطائةوه فهرمویهتی: (يعني يقول: هو لك بنقد بعشرة, وبنسيئة بعشرين)كه ئهمهش له ریوایهتی بهیههقییه(5/343).
واته: مانای ئهوهیه كه بڵێ: ئهم كاڵایهت به حازر به (ده) پێ دهفرۆشم و به قهرز و قیست به بیست.
ت- أیوب له ابن سیرینهوه ریوایهتی كردووه كه : (أنه كان يكره أن يقول: أبيعك بعشرة دنانير نقدا أو بخمسة عشرة الى أجل). ئهمهش له ریوایهتهكهكهی عبدالرزاق(14630)دا
هاتووه به سهنهدێك صهحیح.
واته: به لایهوه دروست نهبووه: كه له كاتی فرۆشتندا فرۆشیار بڵێ:
ئهمهت به (ده) دینار پێ دهفرۆشم به حازر, یان به پانزه دینار به
قهرز تا ماوهیهكی دیاری كراو.
ث- له گاوسهوه فهرمویهتی: (اذا قال: هو
بكذا وكذا الى كذا وكذا, وبكذا وكذا الى كذا وكذا, فوقع البيع على هذا, فهو
بأقل الثمنين الى أبعد الأجلين) ئهمهش له ریوایهتی عبدالرزاقه(14631)
به سهندێكی صهحیح.
واته: ئهگهر كهسێك بڵێ: تا ئهو كاته پێت دهفرۆشم به ئهوهندهو,
تا ئهو كاتهی تریش بهوهنده نرخهی تر, وه ئهگهر لهسهر ئهمه
مامهڵهكهیان چهسپاند, ئهوه پێویسته به نرخه كهمهكهیان بیداتێ و
تا ماوه درێژو دوورهكهیان بێت.
ج- سوفيانى ثةورى فهرمویهتی: (اذا قلت:
أبيعك بالنقد الى كذا, وبالنسيئة كذا وكذا, وذهب المشتري, فهو بالخيار في
البيعتين ما لم يكن وقع البيع على أحدهما, فإن وقع البيع هكذا فهذا مكروه,
وهو بيعتان في بيعة, وهو مردود, وهو الذي ينهى عنه, فإن وجدت متاعك بعينه
أخذته, وإن كان قد استهلك فلك أوكس الثمن وأبعد الأجلين). وهو عند
عبدالرزاق(14632).
واته: ئهگهر به كڕیار بڵێی: به حازر به ئهوهندهو به قهرزو
قیستیش به ئهوهندهو ئهوهنده پێت دهفرۆشم, وه كڕیارهكهش ڕۆیشت,
ئهوه خۆی سهرپشكه له كام لهو دوو جۆرهدا مادامێك لهسهر یهكێكیان
مامهڵهكه نهبڕێندرابێتهوه, خۆ ئهگهر بهم جۆره بڕێنرایهوهو
مامهڵهكهیان تهواوكرد ئهوه دروست نییهو مهكروهه, چونكه دوو نرخ و
فرۆشتنه له یهك كاڵادا, ئهمهش وهرناگیرێت و نههی لێ كراوه, جا
ئهگهر كاڵاكهی خۆتت بینییهوه وهری دهگریتهوهو ئهگهریش به زایه
دراوبوو سهرف كرابوو ئهوا بۆت ههیه كهمترینی دوو نرخهكه بدهیت و
تا دوورترین ماوهی دیاری كراو.
2- كۆمهڵێك له زانایانی بهرزی فهرمودهو زمانهوانیش لهسهر ئهم
بۆچونهی ئهمانن:
أ- ابن قتيبة له (غريب الحديث)(1/18)دا
فهرمویهتی: (ومن البيوع المنهي عنها...شرطان في بيع, وهو: أن يشتري
الرجل السلعة الى شهرين بدينارين, والى ثلاثة أشهر بثلاثة دنانير, وهو
بمعنى بيعتين في بيعة).
واته: لهو كڕین و فرۆشتنانهی نههی لێ كراوه بریتییه له:....دوو
مهرج دانان له یهك كاڵاو فرۆشتندا, ئهویش بریتییه لهوهی: كهسێك
كاڵایهك بكڕێت به دوو دینار بۆ ماوهی دوو مانگ پارهكهی بدات, وه
ئهگهر بۆ سێ مانگیش بوو ئهوا سێ دینار بدات, كه ئهمهش به مانای
دوو فرۆشتن و دوو نرخ دێت له یهك كاڵادا.
ب- النسائی فهرمویهتی(7/295): (بيعتين في بيعة: وهو أن يقول: أبيعك هذا السلعة بمائة درهم نقدا, وبمائتي درهم نسيئة).
واته: دانانی دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا: ئهوهیه كابرا بڵێ:
ئهم كاڵایهت به حازر به سهد درههم و به قیست و قهرز به دوو سهد
درههم پێ دهفرۆشم.
وه فهرمویهتی: (شرطان في بيع: وهو أن يقول أبيعك هذه السلعة الى شهر بكذا, والى شهرين بكذا).
واته: دوو مهرج له یهك فرۆشتندا بریتییه لهوهی پێت بڵێ: ئهم
كاڵایهت بۆ ماوهی مانگێك به ئهوهندهو بۆ ماوهی دوو مانگیش به
ئهوهنده پێ دهفرۆشم.
ت- ابن حبان(11/347) سهرباسێكی بۆ فهرمودهكهی پێشووی ئهبو هورهیره
داناوه به ناونیشانی: (ذكر الزجر عن بيع الشيء بمئة دينار نسيئة, وبتسعين دينار نقدا).
واته: نههیو بهرگری كردن له فرۆشتنی شتێك به قهرز به سهد دینارو به حازریش به نهوهد دینار.
3- ئهم راڤه كردنهش راسترو تهواوتره بۆ مانای ئهوهی له فهرمودهكاندا هاتووه له چهند ڕوویهكهوه:
أ- ڕاڤه كردنی ڕاوی فهرموودهكه بۆ فهرمودهكه له پێشتره له كهسانی تر.
ب- ئهمه تێگهیشتنی جهماوهری زانایانه له فوقههاو فهرمودهناسان.
البغوی له (شرح السنة)(8/143)دا فهرمویهتی: (وفسروا البيعتين في بيعة على وجهين:
أحدهما: أن يقول: بعتك هذا الثوب بعشرة نقدا
أو بعشرين نسيئة الى شهر, فهو فاسد عند أكثر أهل العلم, لأنه لايدري أيهما
الثمن, وجهالة الثمن تمنع صحة العقد).
واته: وه راڤهی دوو فرۆشتن له یهك كاڵایان به دوو شێوه كردووه:
یهكێكیان ئهوهیه كه بڵێ: ئهم پۆشاكهت به حازر به (ده) پێ
دهفرۆشم یان به قهرز تا مانگێك به بیست, ئهم مامهڵهیهش به لای
زۆربهی زانایانهوه بهتاڵه, چونكه نازانرێت نرخی راستهقینهی
كامهیانه, وه نهزانینی نرخیش دهبێته هۆی نادروستی كرێبهست و
عهقدهكه.
ت- ئهمه تێگهیشتنی پێشهوایانی زمانهوانی و گهوره تابعینهكانه.
ث- ئهو ووتانهی تر كه پێچهوانهی ئهم ڕایه هاتوون صهحیح نین
لهوانه:
یهكهم: ئهوهیه كه بڵێ: ئهم بهندهیهی خۆمت پێ دهفرۆشم به بیست
دینار بهو مهرجهی تۆ كهنیزهكهكهتم پێ بفرۆشیت, كه ئهمه
بریتییه له فرۆشتن به مهرجهوه (بيع و شرط) نهك دوو نرخ و فرۆشتن
لهیهك كاڵادا(بيعتين في بيعة)
دووهم: ئهوهیه كه بڵێ: ئهمهت به سهد دینار پێ دهفرۆشم تا ساڵێك
بهو مهرجهی لێت دهكڕمهوه به ههشتا به حازری, كه ئهمهش
بریتییه له (العینه).
4- ئهم راڤهیه ئهوهیه كه لهمڕۆدا به فرۆشتنی(التقسيط) به قست
فرۆشی ناو دهبرێت, زانایانیش له بارهیهوه سێ ووتهیان ههیه:
أ- ههندێك پێیان وایه ئهم مامهڵهیه له بنچینهوه به تاڵه.
ب- ههندێكی تر رایان وایه دروسته بهو مهرجهی لهسهر یهكێك له دوو
نرخهكه بچهسپێن ئینجا جیاببنهوه.
ج- ههندێكی تریش دهفهرموون: دروسته ئهگهر كابرای كڕیار كهمترینی دوو
نرخهكهی دا.
سهبارهت به رای یهكهم ڕهدكراوهیهو وهرناگیرێت چونكه پێغهمبهری
خوا(صلی الله علیه وسلم) فهرمویهتی: ((فله أوكسهما أو ربا)) چونكه
ئهو به دروستی داناوه ئهگهر به كهمترینی دوو نرخه دانراوهكه
فرۆشتی.
ڕای دووهمیش ڕهت كراوهیه چونكه عیللهت بریتییه له نهزانینی نرخی
راستهقینهی كاڵاكه بهوهی پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نرخه
زۆرهكهیانی به ڕیباو سوو حیساب كردووه.
كهواته ڕای سێیهم ڕاسته چونكه فهرموودهكانی ئهم باسه بهڵگهن
لهسهر ئهوهی زیاده وهرگرتن سوو و ڕیبایه, جا ههركات هۆكاری حهرام
بوونهكه نهما حوكمهكهشی لهسهر دهگۆڕێت, جا ئهگهر فرۆشیار
كهمترینی دوو نرخهكهی وهرگرت ئهو كات دروسته, والله أعلم.
لهگهڵ ئهمهشدا زانایان به دروستی نازانن كه فرۆشیار تهنها به
قیست و قهرز كاڵاو شمهك بفرۆشێت و ئهمهشیان به بهشێك له مامهڵهی
(العينة) داناوه (ئهو جۆره مامهڵهو كڕین و فرۆشتنه حهرامهیه كه
بریتییه لهوهی كاڵایهك بفرۆشێت به كهسێك به نرخێكی دوواخراو, وه
كاڵاكهی بداتێ, پاشان لێی بكڕێتهوه به نرخێكی لهوهی یهكهم جار
كهمتر) چونكه فرۆشیارانی به قیست به زۆری مهبهستیان ئهوهیه به
نرخێكی زیاتر بیفرۆشن بۆیه نایدهن به حازر.:
ابن القیم فهرمویهتی: (وللعينة صورة رابعة
وهي-أخف صورها- وهي: أن يكون عند الرجل المتاع فلا يبيعه الا نسيئة, ونص
أحمد على كراهية ذلك, فقال: العينة أن يكون عنده المتاع فلا يبيعه الا
بنسيئة, فإن باع بنسيئة ونقد فلا بأس, وقال أيضا: أكره للرجل أن لايكون له
تجارة غير العينة فلا يبيع الا بنقد.
قال ابن عقيل: إنما كره ذلك لمضارعته الربا, فإن البائع بنسيئة يقصد الزيادة غالباً.
وعلله شيخنا ابن تيمية رضي الله عنه بأنه
يدخل في بيع المضطر, فإن غالب من يشتري بنسيئة إنما لتعذر النقد, فإن كان
الرجل لا يبيع الا بنسيئة كان ربحه على أهل الضرورة والحاجة, وإذا باع بنقد
ونسيئة كان تاجرا من التجار......)تهذيب السنن (5/109)
واته: وه مامهڵهی نادروستی (العينة ) جۆرێكی چوارهمیشی ههیه كه
ئهمه لهوانی تر سووكتره ئهویش بریتییه لهوهی: كابرا كاڵایهكی
ههبێت تهنها به قیستی بدات و بیفرۆشێت, وه ئیمامی ئهحمهد ڕای ههیه
لهسهر ئهوهی ئهمه دروست نییه, وه فهرمویهتی: (العينة) بریتییه
لهوهی كاڵایهكی ههبێت و تهنها به قیستی بفرۆشێت, خۆ ئهگهر به
قیستیش و به حازریش بیفرۆشێت ئهوا هیچی تێدا نییه, ههروهها
فهرمویهتی: پێم باش نییهو به لامهوه خراپه كابرا كاڵایهكی ههبێت
جگه له (العينة) تهنها به حازر بیفرۆشێت.
ئیبن عهقیل فهرمویهتی: بۆیه ئهوهی به باش نهزانیوه چونكه
لهوانهیه ریبای تێ بكهوێت, چونكه فرۆشیارانی به قیست به زۆری
مهبهستیان ئهوهیه به نرخێكی زیاتر بیفرۆشن بۆیه نایدهن به حازر.
وه شێخی ئیسلام ئیبن تهیمیه خوا لێی رازی بێت عیللهتی ئهمهشی بۆ
ئهوه گهڕاندۆتهوه كه كهسانی ناچارو دهست كورت ئهم مامهڵهیه
دهكهن, چونكه زۆربهی ئهوانهی به قیست شتێك دهكڕن لهبهر بێ
دهستهڵاتیو حازر نهبوونی پارهكهیه, جا ئهو كهسهی تهنها به قیست
شت دهفرۆشێت ئهوا قازانجهكهی لهسهر گیرفانی خهڵكی داماوو كهم
دهسته, وه ئهگهر به حازریش و به قهرزیش فرۆشتی ئهوا بازرگانێكه
له بازرگانهكان.
خوای گهوره بمانپارێزێت له مامهڵهی حهرام.. وه لهو كهسانه
نهبین كه له ئاخیر زهماندا پهیدا دهبن و گوێ نادهن بهوهی له
كوێوه ماڵ و سامانیان به دهست دهكهوێت و حهڵاڵ و حهرام به
لایانهوه یهكه....ئامـــین
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
بۆ زیاتر شارهزا بوون له جۆره نادروست و حهرامهكانی تری مامهڵهو
كڕین و فرۆشتن و بازرگانی برِوانة/ موسوعة المناهي الشرعية في صحيح السنة النبوية. أبي أسامة سليم بن عيد الهلالي. الطبعة الأولى1419هـ-1999ز, دار ابن عفان القاهرة
ئا/
حهمزه بهرزنجی
یهكێك لهو جۆره مامهڵانهی ئهمرۆ له ناو موسڵماناندا زۆر بووهو
كهسانێكی زۆر به لایانهوه ئاسایییهو به دروستی دهزانن بریتییه له
كڕین و فرۆشتن به قیست و زیاده خستنه سهری, وه زۆر جار له لایهن
ههندێك به ناو زانای سهردهمییهوه!! فهتوای دروستی بۆ دراوهو
ههندێك سایت و رۆژنامهش بۆیان بڵاوكردنهوه.. زۆرێك لهو كهسانهشی
ئهم مامهڵهیه دهكهن فتوای ئهو زانایانهیان كردۆته بهڵگه لهسهر
دروستێتی ئهم مامهڵهیه, جا پێم خۆش بوو بۆ گهیاندنی ئهم ئهمانهته
پوچهڵی ئهو فتوایه روون بكهمهوه بۆ موسڵمانانی خۆشهویست له
بازرگان و كڕیارو فرۆشیار, تا نهكهونه ناو ئهم جۆره مامهڵه
حهرامهوهو
به فتواو قسهی بێ بنهمای هیچ كهسێكیش ههڵنهخهڵهتێن, وه ووریابن
خۆیان تووشی پارووی حهرام و مامهڵهی ریبایی نهكهن چونكه بریتییه له
ئیعلان كردنی جهنگ لهگهڵ خوای گهورهو خواردنی تهنها یهك درههمی
ئهگهر به زانینهوه بیخوات تاوانی زیاتره له سی و شهش زینا.!!, وه
ریباش حهفتاو سێ بهشه, ئاسانهكهیان وهك ئهوه وایه مرۆڤ دایكی خۆی
ماره بكات....پهنا دهگرین به خوا.....:
عن أبي هريرة (رضي الله عنه) عن رسول
الله(صلى الله عليه وسلم): ((أنه نهى عن بيعتين في بيعة)). حسن أخرجه
الترمذي (1231) والنسائي(7/295-296) وأحمد(2/432و475و503) وابن
الجارود(600) وابن حبان(4973) والبيهقي(5/343) والبغوي(2111) قال سليم بن
عيد الهلالي: اسناده حسن من أجل محمد بن عمرو فهو صدوق وباقي رجاله ثقات.
واته: پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نههی كردووه له دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا.
وفي رواية: (( من باع بيعتين فله أوكسهما أو
الربا)). حسن, أخرجه أبوداود(3461) والحاكم(2/45) وابن حبان(4974)
والبيهقي(5/343) وابن ابي شيبة(6/420) بأسناد الذي قبله.
واته: ههركهسێك دوو نرخ و فرۆشتنی دانا لهیهك كاڵادا, ئهوه یان
ئهوهتا دهبێت بیفرۆشێت به نرخه كهمهكهیان یان مامهڵهكهی ریباو
سووه.
عن عبدالله بن عمرو بن العاص (رضي الله
عنهما): ((أن رسول الله(صلى الله عليه وسلم) نهى عن بيع وسلف وعن بيعتين في
صفقة واحدة, وعن بيع ما ليس عندك)). حسن, أخرجه أحمد(2/174و205)
والبيهقي(5/343) من طريق عمرو بن شعيب عن أبيه عن جده. قلت: هو اسناد حسن.
پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نههی كردووه له فرۆشتن و قهرز(
وهك ئهوی بڵێ ئهم خانووهت پێ دهفرۆشم به سهد دینار بهو مهرجهی
ههتا ئهوهنده ئهوهنده پارهم بدهیتێ به قهرز), وه دوو فرۆشتن
لهیهك كڕین و فرۆشتندا, وه له فرۆشتنی شتێك كه له لات نهبێت و له
ژێر دهستهڵاتی خۆتدا نهبێت.
عبدالله ى كورِى مسعود (رضي الله عنه) فهرمویهتی: (الصفقتان في صفقة رباً). صحيح موقوفاً, أخرجه عبدالرزاق(14636) وابن أبي شيبة.
واته: دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا ریبایه.
تێگهیشتن لهم باسه:
1-راڤهی (بيعتين في بيعة) بهو
مانایه هاتووه: كه بۆ نمونه پیاوێك به كهسێكی تر بڵێ : ئهگهر به
حازر پێت بفرۆشم بهوهندهو ئهگهر به قست و تا كاتێكی دیاری كراویش بێت
به ئهوهنده, كه ئهم جۆره راڤه كردنهش به ثابتی هاتووه له:
أ-سماكی كوڕی حهرب كه فهرموودهكهی ریوایهت كردووه له عبدالرحمنی
كوری عبداللهی كوری مهسعودهوه, ئهمهش له ریوایهتهكهی
ئهحمهد(1/198)و ابن ابی شیبه(6/119)دا هاتووه.
ب- له عبدالوهابی كوری عطائةوه فهرمویهتی: (يعني يقول: هو لك بنقد بعشرة, وبنسيئة بعشرين)كه ئهمهش له ریوایهتی بهیههقییه(5/343).
واته: مانای ئهوهیه كه بڵێ: ئهم كاڵایهت به حازر به (ده) پێ دهفرۆشم و به قهرز و قیست به بیست.
ت- أیوب له ابن سیرینهوه ریوایهتی كردووه كه : (أنه كان يكره أن يقول: أبيعك بعشرة دنانير نقدا أو بخمسة عشرة الى أجل). ئهمهش له ریوایهتهكهكهی عبدالرزاق(14630)دا
هاتووه به سهنهدێك صهحیح.
واته: به لایهوه دروست نهبووه: كه له كاتی فرۆشتندا فرۆشیار بڵێ:
ئهمهت به (ده) دینار پێ دهفرۆشم به حازر, یان به پانزه دینار به
قهرز تا ماوهیهكی دیاری كراو.
ث- له گاوسهوه فهرمویهتی: (اذا قال: هو
بكذا وكذا الى كذا وكذا, وبكذا وكذا الى كذا وكذا, فوقع البيع على هذا, فهو
بأقل الثمنين الى أبعد الأجلين) ئهمهش له ریوایهتی عبدالرزاقه(14631)
به سهندێكی صهحیح.
واته: ئهگهر كهسێك بڵێ: تا ئهو كاته پێت دهفرۆشم به ئهوهندهو,
تا ئهو كاتهی تریش بهوهنده نرخهی تر, وه ئهگهر لهسهر ئهمه
مامهڵهكهیان چهسپاند, ئهوه پێویسته به نرخه كهمهكهیان بیداتێ و
تا ماوه درێژو دوورهكهیان بێت.
ج- سوفيانى ثةورى فهرمویهتی: (اذا قلت:
أبيعك بالنقد الى كذا, وبالنسيئة كذا وكذا, وذهب المشتري, فهو بالخيار في
البيعتين ما لم يكن وقع البيع على أحدهما, فإن وقع البيع هكذا فهذا مكروه,
وهو بيعتان في بيعة, وهو مردود, وهو الذي ينهى عنه, فإن وجدت متاعك بعينه
أخذته, وإن كان قد استهلك فلك أوكس الثمن وأبعد الأجلين). وهو عند
عبدالرزاق(14632).
واته: ئهگهر به كڕیار بڵێی: به حازر به ئهوهندهو به قهرزو
قیستیش به ئهوهندهو ئهوهنده پێت دهفرۆشم, وه كڕیارهكهش ڕۆیشت,
ئهوه خۆی سهرپشكه له كام لهو دوو جۆرهدا مادامێك لهسهر یهكێكیان
مامهڵهكه نهبڕێندرابێتهوه, خۆ ئهگهر بهم جۆره بڕێنرایهوهو
مامهڵهكهیان تهواوكرد ئهوه دروست نییهو مهكروهه, چونكه دوو نرخ و
فرۆشتنه له یهك كاڵادا, ئهمهش وهرناگیرێت و نههی لێ كراوه, جا
ئهگهر كاڵاكهی خۆتت بینییهوه وهری دهگریتهوهو ئهگهریش به زایه
دراوبوو سهرف كرابوو ئهوا بۆت ههیه كهمترینی دوو نرخهكه بدهیت و
تا دوورترین ماوهی دیاری كراو.
2- كۆمهڵێك له زانایانی بهرزی فهرمودهو زمانهوانیش لهسهر ئهم
بۆچونهی ئهمانن:
أ- ابن قتيبة له (غريب الحديث)(1/18)دا
فهرمویهتی: (ومن البيوع المنهي عنها...شرطان في بيع, وهو: أن يشتري
الرجل السلعة الى شهرين بدينارين, والى ثلاثة أشهر بثلاثة دنانير, وهو
بمعنى بيعتين في بيعة).
واته: لهو كڕین و فرۆشتنانهی نههی لێ كراوه بریتییه له:....دوو
مهرج دانان له یهك كاڵاو فرۆشتندا, ئهویش بریتییه لهوهی: كهسێك
كاڵایهك بكڕێت به دوو دینار بۆ ماوهی دوو مانگ پارهكهی بدات, وه
ئهگهر بۆ سێ مانگیش بوو ئهوا سێ دینار بدات, كه ئهمهش به مانای
دوو فرۆشتن و دوو نرخ دێت له یهك كاڵادا.
ب- النسائی فهرمویهتی(7/295): (بيعتين في بيعة: وهو أن يقول: أبيعك هذا السلعة بمائة درهم نقدا, وبمائتي درهم نسيئة).
واته: دانانی دوو نرخ و فرۆشتن له یهك كاڵادا: ئهوهیه كابرا بڵێ:
ئهم كاڵایهت به حازر به سهد درههم و به قیست و قهرز به دوو سهد
درههم پێ دهفرۆشم.
وه فهرمویهتی: (شرطان في بيع: وهو أن يقول أبيعك هذه السلعة الى شهر بكذا, والى شهرين بكذا).
واته: دوو مهرج له یهك فرۆشتندا بریتییه لهوهی پێت بڵێ: ئهم
كاڵایهت بۆ ماوهی مانگێك به ئهوهندهو بۆ ماوهی دوو مانگیش به
ئهوهنده پێ دهفرۆشم.
ت- ابن حبان(11/347) سهرباسێكی بۆ فهرمودهكهی پێشووی ئهبو هورهیره
داناوه به ناونیشانی: (ذكر الزجر عن بيع الشيء بمئة دينار نسيئة, وبتسعين دينار نقدا).
واته: نههیو بهرگری كردن له فرۆشتنی شتێك به قهرز به سهد دینارو به حازریش به نهوهد دینار.
3- ئهم راڤه كردنهش راسترو تهواوتره بۆ مانای ئهوهی له فهرمودهكاندا هاتووه له چهند ڕوویهكهوه:
أ- ڕاڤه كردنی ڕاوی فهرموودهكه بۆ فهرمودهكه له پێشتره له كهسانی تر.
ب- ئهمه تێگهیشتنی جهماوهری زانایانه له فوقههاو فهرمودهناسان.
البغوی له (شرح السنة)(8/143)دا فهرمویهتی: (وفسروا البيعتين في بيعة على وجهين:
أحدهما: أن يقول: بعتك هذا الثوب بعشرة نقدا
أو بعشرين نسيئة الى شهر, فهو فاسد عند أكثر أهل العلم, لأنه لايدري أيهما
الثمن, وجهالة الثمن تمنع صحة العقد).
واته: وه راڤهی دوو فرۆشتن له یهك كاڵایان به دوو شێوه كردووه:
یهكێكیان ئهوهیه كه بڵێ: ئهم پۆشاكهت به حازر به (ده) پێ
دهفرۆشم یان به قهرز تا مانگێك به بیست, ئهم مامهڵهیهش به لای
زۆربهی زانایانهوه بهتاڵه, چونكه نازانرێت نرخی راستهقینهی
كامهیانه, وه نهزانینی نرخیش دهبێته هۆی نادروستی كرێبهست و
عهقدهكه.
ت- ئهمه تێگهیشتنی پێشهوایانی زمانهوانی و گهوره تابعینهكانه.
ث- ئهو ووتانهی تر كه پێچهوانهی ئهم ڕایه هاتوون صهحیح نین
لهوانه:
یهكهم: ئهوهیه كه بڵێ: ئهم بهندهیهی خۆمت پێ دهفرۆشم به بیست
دینار بهو مهرجهی تۆ كهنیزهكهكهتم پێ بفرۆشیت, كه ئهمه
بریتییه له فرۆشتن به مهرجهوه (بيع و شرط) نهك دوو نرخ و فرۆشتن
لهیهك كاڵادا(بيعتين في بيعة)
دووهم: ئهوهیه كه بڵێ: ئهمهت به سهد دینار پێ دهفرۆشم تا ساڵێك
بهو مهرجهی لێت دهكڕمهوه به ههشتا به حازری, كه ئهمهش
بریتییه له (العینه).
4- ئهم راڤهیه ئهوهیه كه لهمڕۆدا به فرۆشتنی(التقسيط) به قست
فرۆشی ناو دهبرێت, زانایانیش له بارهیهوه سێ ووتهیان ههیه:
أ- ههندێك پێیان وایه ئهم مامهڵهیه له بنچینهوه به تاڵه.
ب- ههندێكی تر رایان وایه دروسته بهو مهرجهی لهسهر یهكێك له دوو
نرخهكه بچهسپێن ئینجا جیاببنهوه.
ج- ههندێكی تریش دهفهرموون: دروسته ئهگهر كابرای كڕیار كهمترینی دوو
نرخهكهی دا.
سهبارهت به رای یهكهم ڕهدكراوهیهو وهرناگیرێت چونكه پێغهمبهری
خوا(صلی الله علیه وسلم) فهرمویهتی: ((فله أوكسهما أو ربا)) چونكه
ئهو به دروستی داناوه ئهگهر به كهمترینی دوو نرخه دانراوهكه
فرۆشتی.
ڕای دووهمیش ڕهت كراوهیه چونكه عیللهت بریتییه له نهزانینی نرخی
راستهقینهی كاڵاكه بهوهی پێغهمبهری خوا(صلی الله علیه وسلم) نرخه
زۆرهكهیانی به ڕیباو سوو حیساب كردووه.
كهواته ڕای سێیهم ڕاسته چونكه فهرموودهكانی ئهم باسه بهڵگهن
لهسهر ئهوهی زیاده وهرگرتن سوو و ڕیبایه, جا ههركات هۆكاری حهرام
بوونهكه نهما حوكمهكهشی لهسهر دهگۆڕێت, جا ئهگهر فرۆشیار
كهمترینی دوو نرخهكهی وهرگرت ئهو كات دروسته, والله أعلم.
لهگهڵ ئهمهشدا زانایان به دروستی نازانن كه فرۆشیار تهنها به
قیست و قهرز كاڵاو شمهك بفرۆشێت و ئهمهشیان به بهشێك له مامهڵهی
(العينة) داناوه (ئهو جۆره مامهڵهو كڕین و فرۆشتنه حهرامهیه كه
بریتییه لهوهی كاڵایهك بفرۆشێت به كهسێك به نرخێكی دوواخراو, وه
كاڵاكهی بداتێ, پاشان لێی بكڕێتهوه به نرخێكی لهوهی یهكهم جار
كهمتر) چونكه فرۆشیارانی به قیست به زۆری مهبهستیان ئهوهیه به
نرخێكی زیاتر بیفرۆشن بۆیه نایدهن به حازر.:
ابن القیم فهرمویهتی: (وللعينة صورة رابعة
وهي-أخف صورها- وهي: أن يكون عند الرجل المتاع فلا يبيعه الا نسيئة, ونص
أحمد على كراهية ذلك, فقال: العينة أن يكون عنده المتاع فلا يبيعه الا
بنسيئة, فإن باع بنسيئة ونقد فلا بأس, وقال أيضا: أكره للرجل أن لايكون له
تجارة غير العينة فلا يبيع الا بنقد.
قال ابن عقيل: إنما كره ذلك لمضارعته الربا, فإن البائع بنسيئة يقصد الزيادة غالباً.
وعلله شيخنا ابن تيمية رضي الله عنه بأنه
يدخل في بيع المضطر, فإن غالب من يشتري بنسيئة إنما لتعذر النقد, فإن كان
الرجل لا يبيع الا بنسيئة كان ربحه على أهل الضرورة والحاجة, وإذا باع بنقد
ونسيئة كان تاجرا من التجار......)تهذيب السنن (5/109)
واته: وه مامهڵهی نادروستی (العينة ) جۆرێكی چوارهمیشی ههیه كه
ئهمه لهوانی تر سووكتره ئهویش بریتییه لهوهی: كابرا كاڵایهكی
ههبێت تهنها به قیستی بدات و بیفرۆشێت, وه ئیمامی ئهحمهد ڕای ههیه
لهسهر ئهوهی ئهمه دروست نییه, وه فهرمویهتی: (العينة) بریتییه
لهوهی كاڵایهكی ههبێت و تهنها به قیستی بفرۆشێت, خۆ ئهگهر به
قیستیش و به حازریش بیفرۆشێت ئهوا هیچی تێدا نییه, ههروهها
فهرمویهتی: پێم باش نییهو به لامهوه خراپه كابرا كاڵایهكی ههبێت
جگه له (العينة) تهنها به حازر بیفرۆشێت.
ئیبن عهقیل فهرمویهتی: بۆیه ئهوهی به باش نهزانیوه چونكه
لهوانهیه ریبای تێ بكهوێت, چونكه فرۆشیارانی به قیست به زۆری
مهبهستیان ئهوهیه به نرخێكی زیاتر بیفرۆشن بۆیه نایدهن به حازر.
وه شێخی ئیسلام ئیبن تهیمیه خوا لێی رازی بێت عیللهتی ئهمهشی بۆ
ئهوه گهڕاندۆتهوه كه كهسانی ناچارو دهست كورت ئهم مامهڵهیه
دهكهن, چونكه زۆربهی ئهوانهی به قیست شتێك دهكڕن لهبهر بێ
دهستهڵاتیو حازر نهبوونی پارهكهیه, جا ئهو كهسهی تهنها به قیست
شت دهفرۆشێت ئهوا قازانجهكهی لهسهر گیرفانی خهڵكی داماوو كهم
دهسته, وه ئهگهر به حازریش و به قهرزیش فرۆشتی ئهوا بازرگانێكه
له بازرگانهكان.
خوای گهوره بمانپارێزێت له مامهڵهی حهرام.. وه لهو كهسانه
نهبین كه له ئاخیر زهماندا پهیدا دهبن و گوێ نادهن بهوهی له
كوێوه ماڵ و سامانیان به دهست دهكهوێت و حهڵاڵ و حهرام به
لایانهوه یهكه....ئامـــین
وصلی الله علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه وسلم
بۆ زیاتر شارهزا بوون له جۆره نادروست و حهرامهكانی تری مامهڵهو
كڕین و فرۆشتن و بازرگانی برِوانة/ موسوعة المناهي الشرعية في صحيح السنة النبوية. أبي أسامة سليم بن عيد الهلالي. الطبعة الأولى1419هـ-1999ز, دار ابن عفان القاهرة
مواضيع مماثلة
» ئایا لهپێ كردنی پانتۆڵ بۆ ئافرهتان دروسته؟
» ئایا دروستهئافرهت داوای شوكردن بكات
» ئایا دروسته ناوی كچان به ( فیردهوس ) یان ( جنة ) بنرێت ؟
» ئایا دروسته كاركردن بهشێوهی بهڕێوهبهری فرۆشتن له یهكێك لهو كارگانهی كه حهپی ڕێگهگرتن له سكپڕی بهرههم دههێنن ؟
» وهرگرتنی پاره لهبهرامبهر حهج كردن بۆ كهسی تر پرسیار : من پیاوهكهم ( ڕهحمهتی خوای لێ بیت ) وهفاتی كرد، ئێستا من دهمهوێت بهیارمهتی خوای گهوره كهسیك ڕابسپێرم كه ئهمساڵ حهجێكی بۆ بكات، ئایا دروسته بۆ ئهو كهسهی كه حهجهكه
» ئایا دروستهئافرهت داوای شوكردن بكات
» ئایا دروسته ناوی كچان به ( فیردهوس ) یان ( جنة ) بنرێت ؟
» ئایا دروسته كاركردن بهشێوهی بهڕێوهبهری فرۆشتن له یهكێك لهو كارگانهی كه حهپی ڕێگهگرتن له سكپڕی بهرههم دههێنن ؟
» وهرگرتنی پاره لهبهرامبهر حهج كردن بۆ كهسی تر پرسیار : من پیاوهكهم ( ڕهحمهتی خوای لێ بیت ) وهفاتی كرد، ئێستا من دهمهوێت بهیارمهتی خوای گهوره كهسیك ڕابسپێرم كه ئهمساڵ حهجێكی بۆ بكات، ئایا دروسته بۆ ئهو كهسهی كه حهجهكه
صفحة 1 من اصل 1
صلاحيات هذا المنتدى:
لاتستطيع الرد على المواضيع في هذا المنتدى
الثلاثاء أبريل 10, 2018 10:59 am من طرف سورجي بؤ هه مووان
» معلومات عن دراسة تخصص طب الأشعة | INFORMATION ABOUT MEDICAL RADIOLOGY STUDY ABROAD
الثلاثاء أبريل 10, 2018 10:56 am من طرف سورجي بؤ هه مووان
» بحث حول إدارة الموارد البشرية
الثلاثاء أبريل 10, 2018 10:45 am من طرف سورجي بؤ هه مووان
» موضوع ترميم الآثار
الإثنين أبريل 09, 2018 12:17 pm من طرف سورجي بؤ هه مووان
» موضوع هندسة البرمجيّات
الإثنين أبريل 09, 2018 12:13 pm من طرف سورجي بؤ هه مووان
» موضوع الأسواق والمنشأت المالية "FMI
الإثنين أبريل 09, 2018 12:03 pm من طرف سورجي بؤ هه مووان
» تعريف نظم المعلومات
الإثنين أبريل 09, 2018 12:01 pm من طرف سورجي بؤ هه مووان
» موضوع عن علوم السياسية
الإثنين أبريل 09, 2018 11:59 am من طرف سورجي بؤ هه مووان
» موضوع عن الجمارك جمرك المالية
الإثنين أبريل 09, 2018 11:57 am من طرف سورجي بؤ هه مووان