قه‌له‌وى په‌یدابوونى به‌ردى گۆرچیله‌ لێده‌كه‌وێته‌وه

قه‌له‌وى یان "Obesity" كه‌ به‌ زمانى ئینگلیزى پێی ده‌وترێت ، زیادبوونى كێشی له‌شه‌ له‌ كێشی ئاسایی جه‌سته‌ ، وه‌ به‌و كه‌سه‌ ده‌وترێت قه‌له‌و كاتێك نزیكه‌ى 20% له‌ كێشی ئاسایی له‌شی زیادببێت ، به‌پێی درێژى و جۆرو ته‌مه‌ن و قه‌باره‌ى جه‌سته‌ .

به‌پێی پێناسه‌ى ته‌ندروستى جیهانى قه‌له‌وى به‌مانا زیادبوونى جه‌سته‌ دێت به‌ نزیكه‌ى 30 كیلۆگرام زیاد له‌ كێشی ئاسایی جه‌سته‌ .

توێژه‌ران هه‌میشه‌ ده‌لێن" قه‌له‌وى مرۆڤ تووشی گه‌لێ جۆرى نه‌خۆشی ده‌كات ، له‌وانه‌ش كه‌ به‌م دوایه‌ ئاشكرا بووه‌ مرۆڤ تووشى په‌یدابوونى به‌ردى گۆرچیله‌ و هه‌ستكردن به‌ ئازارێكى زۆرى پشت ده‌كاته‌وه‌، وه‌ په‌یدابوونى به‌ردى گۆرچیله‌ له‌لایه‌ن پیاوانه‌وه‌ به‌ رێژه‌ى دووجار زیاتر ده‌بێت له‌چاو ئافره‌تاندا . 

زانكۆى هارفارد لێكۆلینه‌وه‌یه‌كى له‌سه‌ر 45 هه‌زارو 988 پیاوى ته‌مه‌ن نێوان 40 تا 75 ساڵی ئه‌نجام داوه‌، وه‌ ئاشكرایانكردووه‌ كه‌ كه‌له‌كه‌بوونى جه‌سته‌و زیادبوونى ناوچه‌ى كه‌مه‌ر په‌یوه‌ندى به‌ زیاتر مه‌ترسی په‌یدابوونى به‌ردى گۆرچیله‌وه‌ هه‌یه‌ . 

هه‌روه‌ها ئه‌و پیاوانه‌ى پاش ته‌مه‌نى 20 ساڵی كێشی له‌شیان زیاتره‌ له‌ 16 كیلۆگرام زیادده‌بێت ، ئه‌وا به‌ رێژه‌ى 39% زیاتر تووشی حاله‌تى به‌ردى گۆرچیله‌ ده‌بنه‌وه‌ ، له‌چاو كه‌سانى تردا، به‌لام ئه‌وانه‌ى كێشیان به‌ رێژه‌ى 100 كیلۆگرام زیادبێـت ، ئه‌وا ئه‌گه‌رى تووشبوونیان به‌ مه‌ترسی په‌یدابوونى به‌ردى گۆرچیله‌ به‌ رێژه‌ى 44% ده‌بێت ، له‌چاو ئه‌وانه‌ى كێشی له‌شیان 68 كیلۆگرام زیاد ده‌بێت .